wyjade.pl

Zaczątkiem zbiorów etnograficznych były przedmioty zgromadzone na pierwszej wystawie etnograficznej zorganizowanej podczas obchodów rocznicy Grunwaldu w 1910r. W jej skład wchodziły m. in. makiety budownictwa i wyposażenie wnętrz mieszkalnych, stroje i hafty, narzędzia rolnicze i wyroby kowalskie. Pracę przy tworzeniu muzeum powierzono Franciszkowi Kotuli, znanemu z zainteresowań kolekcjonerskich. W pierwszym okresie zgromadzono wspomniane już zabytki etnograficzne, a także historyczne, archeologiczne. Prawdopodobnie do 1939 roku zebrano ok. 700 eksponatów etnograficznych. Dzięki indywidualnym zainteresowaniom F. Kotuli, jego działalności nauokowo-badawczej czy wszelakim inicjatywom powstało archiwum zawierające różnorodne materiały etnograficzne dotyczące przeszłości regionu, a więc teksty wywiadów z najstarszymi mieszkańcami wsi, fotografie, rysunki i nagrania magnetofonowe. W 1964 r. udostępniono pierwszą stałą... wyświetl cały opis

Zaczątkiem zbiorów etnograficznych były przedmioty zgromadzone na pierwszej wystawie etnograficznej zorganizowanej podczas obchodów rocznicy Grunwaldu w 1910r. W jej skład wchodziły m. in. makiety budownictwa i wyposażenie wnętrz mieszkalnych, stroje i hafty, narzędzia rolnicze i wyroby kowalskie. Pracę przy tworzeniu muzeum powierzono Franciszkowi Kotuli, znanemu z zainteresowań kolekcjonerskich. W pierwszym okresie zgromadzono wspomniane już zabytki etnograficzne, a także historyczne, archeologiczne. Prawdopodobnie do 1939 roku zebrano ok. 700 eksponatów etnograficznych. Dzięki indywidualnym zainteresowaniom F. Kotuli, jego działalności nauokowo-badawczej czy wszelakim inicjatywom powstało archiwum zawierające różnorodne materiały etnograficzne dotyczące przeszłości regionu, a więc teksty wywiadów z najstarszymi mieszkańcami wsi, fotografie, rysunki i nagrania magnetofonowe. W 1964 r. udostępniono pierwszą stałą wystawę ludowego stroju Lasowiaków i Rzeszowiaków. W 1966 r. w refektarzu otwarto dużą wystawę dawnej rzeźby ludowej. Cieszyła się ona sporym zainteresowaniem zwiedzających, lecz ze względu na wystawione tam rzeźby ludowe, które uznano za „propagandę religijną”, została zlikwidowana przez władze polityczne. W latach 60-tych i 70-tych zgromadzono około 3500 przykładów współczesnej sztuki ludowej. Dzięki wieloletnim staraniom F. Kotuli, a następnie kolejnego dyrektora muzeum Tadeusza Aksamita od 1989r. funkcjonuje Muzeum Etnograficzne im. F. Kotuli jako oddział Muzeum Okręgowego.

Na wystawie „Na co dzień i od święta” prezentowane są ubiory codzienne jak i stroje świąteczne, noszone na wsi pod koniec XIX i na początku XX w. przez Rzeszowiaków, Lasowiaków i Pogórzan. Na ekspozycji widoczne jest bogactwo stroju ludowego i kunszt ludowych wytwórców, które mogą stać się inspiracją w przenoszeniu wzorów i motywów do współczesnego rzemiosła artystycznego. Na wystawie oprócz elementów odzieży znalazły się eksponaty etnograficzne ilustrujące temat pozyskiwania surowca, techniki zdobienia elementów stroju, a także przedmioty związane z dbałością o wygląd. Wszystkie elementy strojów, eksponaty etnograficzne oraz zdjęcia archiwalne pochodzą ze zbiorów Muzeum Etnograficznego im. Franciszka Kotuli w Rzeszowie. Ekspozycji towarzyszy katalog pt. „Na co dzień i od święta” oraz strona internetowa, dzięki której można poszerzyć wiadomości zdobyte podczas zwiedzania wystawy (www.ubioryludowe.muzeumetnograficzne.rzeszow.pl ) Ekspozycja została przygotowana w 35 rocznicę śmierci patrona Muzeum – Franciszka Kotuli. W zbiorach Muzeum znajduje się bogata kolekcja strojów ludowych, która została przez niego zapoczątkowana. Założyciel Muzeum jest również autorem dwóch części Atlasu Polskich Strojów Ludowych (Strój Rzeszowski z 1951 r. i Strój Łańcucki z 1953 r.- w 2018 roku mija 65 lat od wydania), jednych z pierwszych powojennych opracowań dotyczących stroju ludowego oraz publikacji „Poszukiwanie metryk dla stroju ludowego” (1954 r.). W sumie Franciszek Kotula napisał 16 artykułów i publikacji dotyczących stroju ludowego. Zwracał on też szczególną uwagę na elementy odzieży w badaniach terenowych. Dzięki niemu Archiwum Muzeum bogate jest w notatki opisujące stroje noszone przez mieszkańców okolic Rzeszowa, oraz przedstawiające je fotografie i rysunki ukazujące przede wszystkim detale zdobień. Koncepcja wystawy uwzględnia nowe trendy w wystawiennictwie i oczekiwania współczesnego odbiorcy. W 2017 roku w ramach realizowanego zadania wytypowane obiekty z kolekcji zostały poddane renowacji i konserwacji (m. in. „obręcz” –pas z metalowych członów z klamrą w kształcie stożka, który w XIX w. i na początku XX w. we wsiach w okolicach Łańcuta i Przeworska była ważnym atrybutem obrzędowego stroju ślubnego panny młodej, nakładanym na gorset. Wykonawcami tego typu pasów byli rzemieślnicy krakowscy. W powszechnym przekonaniu obręcz była rękojmią udanego małżeństwa i licznego potomstwa). Na wystawie prezentowane są elementy ludowego stroju rzeszowskiego, przeworskiego, łańcuckiego, lasowiackiego i Pogórzan, które znajdują się w zbiorach naszego Muzeum. Ekspozycja przedstawia ubiory codzienne, świąteczne i obrzędowe oraz wybrane elementy zdobnicze w określonych kontekstach i funkcjach. Jej uzupełnieniem są zdjęcia archiwalne, pochodzące z muzealnego archiwum fotograficznego (część z nich została wykonana w znanym rzeszowskim zakładzie Edwarda Janusza, działającego w latach 1886-1950). Wystawa została zrealizowana w ramach programu „Wspieranie działań muzealnych” dofinansowanego przez MKiDN oraz marszałka Województwa Podkarpackiego pt. „Modernizacja wystawy stałej „Na co dzień i od święta”. Projekt został zrealizowany we współpracy z Polskim Towarzystwem Ludoznawczym.

Komentarze